Witamina B12 pełni szereg istotnych funkcji w organizmie.

Jest niezbędna w procesie tworzenia czerwonych krwinek w szpiku kostnym oraz w syntezie DNA i RNA. Uczestniczy również w przemianach metabolicznych tłuszczów i węglowodanów. Jest konieczna do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego (tworzenie otoczek mielinowych oraz neuroprzekaźników). Ponadto bierze udział w metabolizmie kwasu foliowego do jego aktywnej biologicznie postaci. Konsekwencją niedoboru witaminy B12 są przede wszystkim zaburzenia neurologiczne oraz niedokrwistość (tzw. anemia megaloblastyczna). Mechanizm jej powstawania jest taki sam w przypadku niedoboru kwasu foliowego.


Metformina jest lekiem o wielokierunkowym wpływie na glikemię - wykazano, że obniża ona poziom cukru we krwi na drodze trzech różnych mechanizmów:

— zmniejsza wytwarzanie glukozy (cukru) w wątrobie;

— zwiększa wrażliwość mięśni na insulinę, tym samym wzmagając wychwyt i zużycie glukozy przez tkanki obwodowe;

— opóźnia wchłanianie glukozy w jelicie.

Metformina ma wpływ na czynność ruchową, nasila przerost bakteryjny jelit oraz zaburza absorbcję kompleksu kobalamina-czynnik wewnętrzny. Przyczynia się do ograniczenia wchłaniania witaminy B12 o 10-30%
Szacuje się, że między 6 a 33% chorych leczonych metforminą może mierzyć się z niedoborem witaminy B12!

Z tego powodu Polskie Towarzystwo Diabetologiczne rekomenduje suplementację witaminy B12 u osób leczonych długotrwale metforminą i u których potwierdzono jej niedobór w badaniach diagnostycznych.


Jak sprawdzić niedobór?

OZNACZENIE CAŁKOWITEJ WITAMINY B12

Badanie markeru bezpośredniego- poziomu całkowitej witaminy B12, we krwi

jest najczęściej stosowaną metodą, jednak nie zawsze jest ona wiarygodna, jeśli zastosuje się ją jako jedyną formę oceny tego parametru. Badanie to ocenia całkowitą witaminę, z której około 80% stanowi forma nieaktywna, czyli niedostępna dla komórek. Ponadto poziom B12 we krwi nie zawsze odzwierciedla jej stan w komórkach. Oznacza to, że w niektórych przypadkach, nawet jeśli wyniki mieszczą się w zakresie wartości przyjętych za prawidłowe, niedobór i tak może nas dotyczyć.

  • jeśli poziom witaminy B12 jest w normie (150–399 pg/ml), a mimo to podejrzewamy u siebie niedobór, warto wykonać badania dodatkowe
  • jeśli poziom witaminy B12 jest wysoki (≥ 400 pg/ml), najprawdopodobniej nie mamy niedoboru
  • jeśli poziom witaminy B12 jest bardzo niski (<150 pg/ml), prawdopodobnie występuje niedobór

W niektórych publikacjach naukowych można przeczytać, że może istnieć problem z określeniem faktycznego zakresu referencyjnego wit. B12. Uważa się nawet, że dolna granica referencyjna powinna być podwyższona do minimum 300 pg/ml. Ważne, aby nie badać poziomu witaminy podczas jej suplementacji, ponieważ wynik może być zafałszowany.


STĘŻENIE HOMOCYSTEINY

Witamina B12 (kobalamina) jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania enzymu o nazwie syntaza metioninowa. Oznacza to, że kobalamina jest potrzebna do tego, aby w naszym ustroju mógł powstać aminokwas – metionina. Co więcej, enzym ten do produkcji metioniny wykorzystuje homocysteinę. W rezultacie, witamina B12 przyczynia się w znacznym stopniu do obniżenia stężenia homocysteiny we krwi. W reakcji metylacji (przyłączenia) homocysteiny do metioniny przy niedoborze wit B12 następuje wzrost poziomu homocysteiny, którą łatwo zmierzyć w osoczu. Oznacza to, że zawyżony poziom homocysteiny może świadczyć o niedoborze witaminy B12, Warto wiedzieć, że na homocysteine wpływają takie czynniki jak choroby nerek, niedoczynność tarczycy lub składniki odżywcze np. niedobór kwasu foliowego, wit B6. W przypadku niedoboru kwasu foliowego i wit B6, poziom homocysteiny może również być zawyżony. Dlatego warto również wykonać badanie poziomu kwasu foliowego. Poziom homocysteiny powinien być w idealnym przypadku na poziomie poniżej 9 μmol/l. Normy z reguły podają wartości 5-15.


MORFOLOGIA KRWI - OZNACZENIE MCV

MCV, czyli średnia objętość krwinki czerwonej, jest jednym z parametrów morfologii krwi.

W badaniu morfologii krwi dla niedokrwistości z niedoboru witaminy B12 typowe jest zwiększone MCV (>110-115 fl), z podwyższonymi wartościami MCH. Głębokiej niedokrwistości może również towarzyszyć małopłytkowość. Makrocytoza erytrocytów (MCV zwykle >100 fl) i normochromia (MCH 27–31 pg/l), wyprzedza pojawienie się niedokrwistości. Około 1/3 chorych z niedoborem witaminy B12 ma prawidłową wartość MCV, dlatego tak ważne jest, aby przy podejrzeniu niedoboru wziąć pod uwagę kilka parametrów, a nie tylko jeden.


Podsumowanie

Biorąc pod uwagę ograniczenia poszczególnych testów, specjaliści w tej dziedzinie zalecają ocenę więcej niż jednego markeru do oceny niedoboru wit B12, oraz wzięcie pod uwagę obrazu klinicznego pacjenta. Należy odstawić suplementacje 10-14 dni przed wykonaniem badania, ponieważ w innym wypadku zostanie zmierzony poziom B12 z przyjmowanych preparatów, co może silnie zniekształcić wynik. Jeśli wyniki badania są niewłaściwe, należy zgłosić się do lekarza, żeby określić przyczyny niedoboru i omówić sposób terapii.


Więcej informacji na temat wyników badań, diety, aktywności fizycznej oraz suplementacji znajdziesz w moim poradniku o cukrzycy i insulinooporności, aż 140 stron wiedzy pozwoli Ci nauczyć się w jaki sposób analizować badania glukozy i insuliny, jak komponować swoje posiłki oraz jakie suplementy wybrać.

Link do ebooka: https://ziebadietetyk.pl/Ebook-Poradnik-insulinoopornosc-i-cukrzyca-140-stron-wiedzy-p106